Thành phố Biên Hòa, một trong những trung tâm kinh tế quan trọng của tỉnh Đồng Nai, đang đối mặt với nhiều thách thức trong lĩnh vực quy hoạch và xây dựng đô thị. Qua kết quả thanh tra gần đây, nhiều vấn đề tồn tại trong công tác quản lý và thực hiện quy hoạch xây dựng đã được phát hiện, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cải thiện và nâng cao hiệu quả quản lý trong ngành xây dựng tại địa phương này.
Nội dung chính
Tổng quan về tình hình quy hoạch xây dựng tại Biên Hòa
Quy hoạch tổng thể và phân khu
Thành phố Biên Hòa đã có bước tiến đáng kể trong việc xây dựng quy hoạch tổng thể. Theo Quyết định số 2302/QĐ-UBND ngày 25-7-2014 của UBND tỉnh Đồng Nai, đồ án điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung tỷ lệ 1/10.000 của thành phố đã được phê duyệt. Quy hoạch này chia thành phố thành 21 phân khu, tạo cơ sở cho việc phát triển đô thị một cách có hệ thống và bền vững.
Tuy nhiên, sau gần một thập kỷ, tiến độ thực hiện quy hoạch phân khu vẫn còn chậm. Đến thời điểm hiện tại, chỉ có 10 trong số 21 phân khu đã được UBND tỉnh phê duyệt. Điều này cho thấy còn nhiều việc phải làm để hoàn thiện bức tranh quy hoạch tổng thể của thành phố.
Các dự án quy hoạch chi tiết
Trong giai đoạn từ năm 2015 đến 2022, Phòng Quản lý đô thị thành phố Biên Hòa đã thẩm định và trình UBND thành phố phê duyệt 6 hồ sơ quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500. Các dự án này bao gồm:
- Khu dân cư, thương mại và tái định cư 6,3 hecta tại phường Bửu Long
- Khu tái định cư phường Thống Nhất – Tân Mai 2
- Khu dân cư phục vụ tái định cư phường Tam Hiệp
- Khu dân cư – thương mại Phú Gia tại phường Trảng Dài
- Khu nhà ở kết hợp thương mại dịch vụ Diamond Square tại phường Thống Nhất
- Điều chỉnh quy hoạch Khu dân cư An Hòa 2, phường An Bình
Những dự án này đại diện cho nỗ lực của chính quyền địa phương trong việc cụ thể hóa quy hoạch tổng thể và đáp ứng nhu cầu phát triển đô thị của thành phố.
Thách thức trong quản lý xây dựng
Mặc dù có những tiến bộ trong công tác quy hoạch, thành phố Biên Hòa vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong quản lý xây dựng. Trong 8 năm từ 2015 đến 2022, toàn thành phố ghi nhận 1.764 trường hợp vi phạm hành chính về lĩnh vực xây dựng và đất đai. Phường Tam Phước dẫn đầu với 259 trường hợp vi phạm, cho thấy áp lực lớn đối với công tác quản lý tại khu vực này.
Đáng chú ý, việc khắc phục hậu quả đối với các trường hợp vi phạm còn chưa được thực hiện triệt để. Trong số 462 trường hợp được kiểm tra tại 10 phường, chỉ có 244 trường hợp đã khắc phục hậu quả, trong khi 216 trường hợp vẫn chưa thực hiện và 2 trường hợp không có hồ sơ. Điều này đặt ra câu hỏi về hiệu quả của các biện pháp xử lý vi phạm và khả năng thực thi pháp luật của chính quyền địa phương.
Những tồn tại và thiếu sót trong quy hoạch xây dựng
Vấn đề về sự phù hợp với quy hoạch chung
Một trong những tồn tại nghiêm trọng được chỉ ra trong kết luận thanh tra là việc phê duyệt quy hoạch chi tiết không phù hợp với quy hoạch chung của thành phố. Cụ thể, hai dự án bị đề cập là:
- Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 hạ tầng Khu dân cư, thương mại và tái định cư 6,3 hécta tại phường Bửu Long
- Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu dân cư phục vụ tái định cư phường Tam Hiệp
Việc phê duyệt các quy hoạch chi tiết mà không đảm bảo sự phù hợp với quy hoạch chung có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Nó không chỉ ảnh hưởng đến tính nhất quán và hiệu quả của quy hoạch tổng thể mà còn có thể gây ra những xung đột trong quá trình phát triển đô thị trong tương lai.
Thiếu sót trong hồ sơ và bản vẽ
Ngoài vấn đề về sự phù hợp, nhiều thiếu sót trong hồ sơ bản vẽ và thuyết minh cũng được phát hiện. Những thiếu sót này bao gồm:
- Không thể hiện đúng tỷ lệ
- Thiếu bản vẽ
- Phần lớn bản vẽ chưa thể hiện trên nền bản đồ địa hình
- Không thể hiện các nội dung thiết kế đô thị
Những vấn đề này vi phạm các quy định tại Điều 9, 10 Thông tư số 12/2016/TT-BXD và Chương IV, Thông tư 06/2013/TT-BXD của Bộ Xây dựng. Việc lưu trữ hồ sơ cũng chưa được thực hiện đầy đủ, gây khó khăn cho công tác quản lý và kiểm tra sau này.
Vấn đề về thời gian và quy trình
Thời gian lập, thẩm định và phê duyệt nhiệm vụ, đồ án quy hoạch tại một số dự án không đảm bảo đúng quy định. Điều này được phát hiện ở các dự án:
- Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 hạ tầng Khu tái định cư phường Thống Nhất – Tân Mai 2
- Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 hạ tầng Khu dân cư, thương mại và tái định cư 6,3 hécta tại phường Bửu Long
Ngoài ra, việc tham mưu ban hành quyết định phê duyệt nhiệm vụ mới do quyết định phê duyệt nhiệm vụ cũ đã hết hiệu lực là không phù hợp với quy định pháp luật. Điều này vi phạm Khoản 4, Điều 10 và Điểm b, Khoản 2, Điều 18, Quyết định số 11/2017/QĐ-UBND của UBND tỉnh.
Thực trạng triển khai và công bố quy hoạch
Công bố công khai quy hoạch
Một trong những vấn đề đáng quan tâm được nêu ra trong kết luận thanh tra là việc công bố công khai quy hoạch chưa được thực hiện đúng quy định. Cụ thể:
- Tất cả các đồ án được phê duyệt đều chưa thực hiện công tác công bố công khai trên trang thông tin điện tử của cơ quan quản lý nhà nước về quy hoạch xây dựng.
- Một số đồ án đã thực hiện công bố công khai tại UBND phường, xã nhưng chưa đúng và chưa đầy đủ nội dung theo quy định.
- Không có hồ sơ chứng minh đã thực hiện công bố.
Những thiếu sót này vi phạm Điều 25, 26, 27, Quyết định số 11/2017/QĐ-UBND của UBND tỉnh. Việc không công bố công khai quy hoạch có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực, bao gồm:
- Thiếu minh bạch trong quá trình phát triển đô thị
- Người dân và doanh nghiệp không có thông tin đầy đủ để lập kế hoạch và đầu tư
- Khó khăn trong việc giám sát và phản biện xã hội đối với các dự án quy hoạch
Cắm mốc giới và quản lý mốc giới
Vấn đề cắm mốc giới và quản lý mốc giới ngoài thực địa cũng được đề cập trong kết luận thanh tra. Một số đồ án chưa thực hiện việc này theo quy định tại Điều 44, Luật Xây dựng năm 2014 và Điều 31, Quyết định 11/2017 QĐ-UBND của UBND tỉnh. Cụ thể:
- Không có hồ sơ nhiệm vụ cắm mốc giới
- Không có hồ sơ cắm mốc giới quy hoạch xây dựng theo quy định tại Điều 14, 15, Thông tư số 10/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng
Một số đồ án thực hiện cắm mốc giới quy hoạch kết hợp cắm mốc giới dự án, điều này được đánh giá là chưa phù hợp với quy định hiện hành.
Tiến độ triển khai thực hiện
Tiến độ triển khai thực hiện các đồ án quy hoạch được phê duyệt còn chậm. Nhiều đồ án đã được phê duyệt từ năm 2020-2021 nhưng đến thời điểm thanh tra vẫn chưa triển khai thực hiện. Nguyên nhân được đưa ra bao gồm:
- Quá trình lập đồ án phải qua nhiều khâu
- Cần lấy ý kiến của nhiều đơn vị, ban ngành
- Một số đồ án phải điều chỉnh nội dung theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền
Tuy nhiên, việc chậm trễ trong triển khai có thể gây ra nhiều hệ lụy như:
- Không đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển của đô thị
- Gây lãng phí nguồn lực đã đầu tư vào công tác lập quy hoạch
- Tạo ra sự không đồng bộ giữa quy hoạch và thực tế phát triển đô thị
Trách nhiệm của các cơ quan liên quan
Vai trò của Ban Quản lý dự án thành phố Biên Hòa
Ban Quản lý dự án thành phố Biên Hòa, với vai trò là chủ đầu tư, có trách nhiệm lớn trong việc đảm bảo các dự án quy hoạch được thực hiện đúng quy định và tiến độ. Tuy nhiên, qua kết quả thanh tra, có thể thấy Ban Quản lý dự án đã không hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình trong một số khía cạnh:
- Chậm trễ trong việc triển khai thực hiện các đồ án quy hoạch đã được phê duyệt.
- Thiếu sót trong việc lập và lưu trữ hồ sơ cắm mốc giới quy hoạch.
- Không thực hiện đầy đủ việc công bố công khai quy hoạch theo quy định.
Những thiếu sót này đòi hỏi Ban Quản lý dự án cần có những biện pháp khắc phục cụ thể và hiệu quả. Cần có sự rà soát lại quy trình làm việc, tăng cường năng lực quản lý và giám sát dự án, đồng thời đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đồ án quy hoạch đã được phê duyệt.
Trách nhiệm của Phòng Quản lý đô thị thành phố Biên Hòa
Phòng Quản lý đô thị thành phố Biên Hòa, là cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố, cũng có vai trò quan trọng trong việc quản lý và triển khai các đồ án quy hoạch. Tuy nhiên, qua kết quả thanh tra, Phòng Quản lý đô thị cũng đã phát hiện một số thiếu sót:
- Chậm trễ trong việc tham mưu ban hành quyết định phê duyệt nhiệm vụ mới khi quyết định phê duyệt nhiệm vụ cũ đã hết hiệu lực.
- Không đảm bảo công bố công khai quy hoạch theo đúng quy định.
- Thiếu sót trong việc quản lý mốc giới và cắm mốc giới quy hoạch.
Để khắc phục những thiếu sót này, Phòng Quản lý đô thị cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định, đồng thời cần có biện pháp cụ thể để nhanh chóng khắc phục và cải thiện tình hình.
Trách nhiệm của các đơn vị liên quan khác
Ngoài Ban Quản lý dự án và Phòng Quản lý đô thị, các đơn vị khác như Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư cũng đều có trách nhiệm trong việc thực hiện quy hoạch đô thị. Tuy nhiên, trong quá trình thanh tra, cũng đã phát hiện một số vấn đề:
- Thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị trong việc thực hiện quy hoạch.
- Chậm trễ trong việc cung cấp thông tin, tư vấn cho Ban Quản lý dự án và Phòng Quản lý đô thị.
- Thiếu sót trong việc giám sát và đánh giá việc thực hiện quy hoạch.
Để cải thiện tình hình, các đơn vị này cần tăng cường sự phối hợp, trao đổi thông tin một cách liên tục và đầy đủ, đồng thời cần có biện pháp giám sát chặt chẽ để đảm bảo việc thực hiện quy hoạch được diễn ra đúng quy định.
Đề xuất và khuyến nghị
Dựa trên kết quả thanh tra và phân tích vấn đề, chúng tôi đưa ra một số đề xuất và khuyến nghị sau:
- Ban Quản lý dự án cần tăng cường năng lực quản lý và giám sát dự án, đồng thời cần rà soát lại quy trình làm việc để khắc phục thiếu sót.
- Phòng Quản lý đô thị cần tăng cường kiểm tra và giám sát việc thực hiện quy hoạch, đồng thời cần có biện pháp cụ thể để khắc phục những thiếu sót đã phát hiện.
- Các đơn vị liên quan cần tăng cường sự phối hợp, trao đổi thông tin một cách liên tục và đầy đủ, đồng thời cần có biện pháp giám sát chặt chẽ để đảm bảo việc thực hiện quy hoạch được diễn ra đúng quy định.
Ngoài ra, chúng tôi cũng đề xuất UBND thành phố Biên Hòa cần có biện pháp xử lý đối với các dự án vi phạm quy định về quy hoạch, đồng thời cần tăng cường công tác kiểm tra và giám sát để ngăn chặn việc vi phạm xảy ra trong tương lai.
Kết luận
Trên đây là một số vấn đề được phát hiện trong quá trình thanh tra việc thực hiện quy hoạch đô thị tại thành phố Biên Hòa. Việc không đảm bảo đúng quy định và tiến độ trong việc triển khai quy hoạch có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực đối với sự phát triển bền vững của đô thị. Để khắc phục tình hình, cần có sự chấn chỉnh, tăng cường giám sát và thực hiện các biện pháp khắc phục cụ thể. Chỉ thông qua sự đồng lòng và nỗ lực chung của các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư, thành phố Biên Hòa mới có thể phát triển mạnh mẽ và bền vững trong tương lai.
